قالیشویی

طرح‌های قالی ایرانی بسیار متنوع است؛ و رنگ‌های زنده آن، ساخته شده به دستان هنرمند طراحان فرش از قرن‌ها پیش است. طرح‌های قالی ارتباطی نزدیک با فرهنگ، هنر، آداب و سنن مردم این سرزمین دارد و هر نقشی داستان خاص خود را دارد. در این نوشته وب‌سایت قالیشویی نوین می‌خواهیم شما را با مشهورترین طرح‌های ایرانی در این زمینه آشنا کنیم.

قالی طرح اسلیمی

شاید بتوان اسلیمی را معروف‌ترین طرح فرش ایرانی دانست. طرحی که بسیاری از ما با آن آشنا هستیم. طرح اسلیمی شامل چندین مدل مختلف است؛ که با دخل و تصرف‌های گوناگون به چند گروه فرعی از جمله اسلیمی ترنج دار، اسلیمی لچک ترنج، اسلیمی ماری، اسلیمی شکسته و اسلیمی بندی تقسیم می‌شود.
وجه تسمیه نام‌گذاری این طرح به نام اسلیمی، به درستی مشخص نیست. عده‌ای بر این باورند که اسلیمی مختصر شده کلمه اسلامی باشد. حتما دیده‌اید که این طرح در نقش و نگارهای اسلامی کاربردهای زیادی دارد. از سویی اسلیمی را به معنای جوانه نیز به کار می‌برده‌اند؛ و دقت در طرح‌های این قالی شما را با بی‌شمار شاخه‌های دورانی که در میان برگ‌ها ریشه دوانده‌اند، روبرو می‌کند.
مشهورترین اسلیمی را با نام دهان اژدر می‌شناسند. در این طرح، هر شاخه به دو بخش متقارن تقسیم می‌شود و هر بخش نشان کرد یکی از فک‌های بالا و پایین اژدها است.

قالی طرح ماهی درهم

طرح ماهی درهم طی مدت‌های طولانی دچار تغییرات بسیار شده است. علت این امر نیز آن بوده که از ابتدای پیدایش، طرحی کامل و بر اساس نقشه قبلی نبوده است. این طرح را باید در زمره طرح‌های ایلیاتی دسته‌بندی کرد. طرحی که قالی‌بافان ایلات و عشایر به آن علاقه بسیاری داشته و برگرفته از سبک زندگی و تجربه زیسته آنها بوده است.
اما زیبایی و هنر نهفته در این فرش، طراحان برجسته فرش را بر آن داشته که طی سال‌ها، طرح‌های منظم و خاصی را با توجه به چارچوب اصلی آن تولید کنند. ماهی فراهان و زنبوری، ماهی هرات، ریز ماهی، خرده ماهی، ماهی درهم بندی و… از جمله معروف‌ترین طرح‌هایی هستند که بر اساس طرح ماهی درهم طراحی شده است. اما ریشه اصلی این طرح شهرستان بیرجند بوده و از آنجا به سایر مناطق کشور گسترش یافته است.

قالی طرح شاه عباسی

شاه عباسی نام یکی دیگر از مشهورترین طرح‌های قالی ایرانی است. این طرح بر اساس نوع خاصی گل طراحی شده که به آن شاه عباسی می‌گویند. گل‌های شاه عباسی در این طرح هم در متن فرش و هم در حاشیه آن نقشی اساسی ایفا می‌کنند و البته در کنار این گل شاخه‌ها، برگ‌ها و حتی گاهی ختائی‌ها و اسلیمی‌ها نیز حضور داشته و تکمیل کننده نقش اصلی می‌شوند.
طرح شاه عباسی شامل چند زیر مجموعه نیز هستند؛ که از جمله آنها می‌توان به شاه عباسی تصرفی، ترنجی طره دار، لچک ترنج کف ساده، شیخ صفی، افشان، لچک ترنج، جانوری، درختی، طره دار سلسله‌ای و… اشاره کرد.

قالی طرح ایلی

قالی طرح ایلی را شاید بتوان از جمله اصیل‌ترین طرح‌های قالی ایرانی نامید؛ چرا که این طرح از قدیمی‌ترین طرح‌های موجود برای فرش ایرانی است. قالی‌بافان ایلیات و عشایر، طراح اصلی این نقش بوده‌اند و آن را بر اساس دیده‌ها و سبک زندگی خود ساخته‌اند. بنابراین طرح ایلی را می‌تواند برگرفته از طبیعت ایران دانست.
این طرح مانند عشایر بافنده آن، به یک نقطه ایران تعلق نداشته و از غرب تا شرق و جنوب تا شامل، به اشکال گوناگون گسترش یافته است. البته نام‌گذاری بخش‌های مختلف طرح و گروه‌های زیرمجموعه آن، مبدا آن را به خوبی نشان می‌دهد. نام سران عشایر و مناطق مختلف، از جمله این موارد هستند. قشقایی بته، افشاری، خاتونی، اردبیل، ساوه، تفرش، خمسه، هریس، مهربان، زنجان، مشکین شهر، بختیاری، گبه، یلمه، کردی، سنه، دسته گل، علی میرزایی، سنگ چوبی و… همگی از این جمله هستند.